1. Βιομηχανία
Ο 21ος αιώνας χαρακτηρίζεται από την ιλιγγιώδη ανάπτυξη της Τεχνολογίας, η οποία έχει επιφέρει την ανάπτυξη καινοτομιών, και αποτελεί πρόκληση τόσο για όσους απαρτίζουν τον τομέα της εκπαίδευσης, όσο και για την βιομηχανία την ίδια. Παρ’ όλες τις προκλήσεις που προκύπτουν από την διείσδυση της τεχνολογίας στην ζωή μας, τα αποτελέσματα από την χρήση των καινοτόμων τεχνολογιών μπορούν να αποβούν ευεργετικά για την κοινωνία. Η βιομηχανία συνήθως πάει μαζί με τον τομέα της εκπαίδευσης, επομένως η ψηφιοποίηση επηρεάζει ταυτόχρονα και τα δύο, συνδέοντας τα μεταξύ τους ακόμη πιο πολύ. Μια συνεργασία των εταιρειών Cisco και Intel με το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης (Αυστραλία) το 2008, αποσκοπούσε στο να αναγνωρίσει τις δεξιότητες αυτές που χρειάζονται οι φοιτητές για να προοδεύσουν στην μετέπειτα επαγγελματική τους αλλά και προσωπική τους ζωή. Συνεπώς, η συνεργασία (ATC21S – Assessment and Teaching of 21st Century Skills[1]) εστιάζει στο να γαλουχήσει τους φοιτητές με τα κατάλληλα προσόντα που απαιτούνται στην σημερινή εποχή για να μην σταματήσουν ποτέ να μαθαίνουν καινούρια πράγματα. Ακόμα ένα σπουδαίο παράδειγμα αποτελεί το Energy Biosciences Institute (EBI)- μια συνεργασία που δημιουργήθηκε το 2007 και οδήγησε στην δραστική αντιμετώπιση των επιπλοκών που έχουν επιφέρει οι αναδυόμενες πηγές ενέργειας. Περισσότεροι από 300 επιστήμονες, διεξάγουν έρευνες με σκοπό να βρουν ένα αποτελεσματικό τρόπο να μειώσουν την αρνητική επίδραση πάνω στα ορυκτά καύσιμα με την βοήθεια της τεχνολογίας, όπως την χρήση των ψηφιοποιημένων δεδομένων. Το έργο αυτό είναι μια χορηγία της BP, η οποία προσέφερε $500 εκατομμύρια για μια περίοδο δέκα χρόνων. Αυτή είναι η απόδειξη ότι η βιομηχανία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εκπαίδευση και με την διαρκή ανάπτυξη της ψηφιοποίησης.[2]
Παρ’όλα τα πλεονεκτήματα που προαναφέρθηκαν, το μεγαλύτερο δίλημμα που προκύπτει για την βιομηχανία και την ψηφιοποίηση είναι η διατήρηση του ανθρώπινου εργατικού δυναμικού. Προηγουμένως, είχαμε περιγράψει και διαπιστώσει την επίδραση που έχει η ψηφιοποίηση πάνω στην βιομηχανία, η οποία την κάνει πιο οικονομικά αποδοτική. Ωστόσο, ελλοχεύει ο κίνδυνος η τεχνολογία να επισκιάσει τις δυνάμεις του ανθρώπου. Τα τελευταία στατιστικά δείχνουν ότι ο κίνδυνος αυτός δεν προέρχεται από τα ρομπότ ή τις μηχανές που αντικαθιστούν τον άνθρωπο, αλλά από τους ίδιους τους ανθρώπους που δεν κατέχουν τα απαραίτητα προσόντα για να διαχειριστούν ένα πολύπλοκο μηχανικό σύστημα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στον Τομέα της Πληροφορικής θα υπάρξουν γύρω στις 756.000 κενές θέσεις εργασίας.[3] Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι οι τομείς που ασχολούνται με τις ψηφιακές τεχνολογίες αυξάνουν σε μεγάλο βαθμό το ποσοστό της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας. Συγκεκριμένα, το 2005 περισσότερο από 7% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας στο Ηνωμένο Βασίλειο προερχόταν από τους τομείς της ψηφιακής τεχνολογίας, με το εντυπωσιακό ποσό να αγγίζει τα £118 δισεκατομμύρια.[4] Τα υπέρογκα αυτά ποσά αναδεικνύουν την σημαντικότητα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την παροχή των απαραίτητων προσόντων για την χρήση των νέων τεχνολογιών στην αγορά εργασίας. Επομένως, ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας θα μπορούσε να μειωθεί, με την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία να αυξάνεται ραγδαία.
Οι συγγραφείς VIOREL IULIAN TĂNASE και RUXANDRA VICTORIA PARASCHIV του βιβλίου «Digitization, Digitalization, and Digital Transformation» λένε: Η ψηφιοποίηση σημαδεύει την έναρξη της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης προκαλώντας σοβαρές επιπλοκές στην βιομηχανία, στην οικονομία, στην επιστήμη και στην κοινωνία. Μια νέα φιλοσοφία δημιουργείται πίσω από την ψηφιοποίηση, την τεχνητή νοημοσύνη και την βιοτεχνολογία, η οποία αποσκοπεί στον προσανατολισμό των ανθρώπων προς τον σωστό δρόμο. Η συνεργασία αλλά και ο ανταγωνισμός ανάμεσα στον άνθρωπο και την μηχανή, αλλά και των διάφορων μηχανών μεταξύ τους, αλλάζει σε μεγάλο βαθμό την αγορά εργασίας αλλά και την πορεία των σημερινών επαγγελμάτων στο μέλλον.
«Πιστεύω ότι ερχόμενοι αντιμέτωποι με τις νέες τεχνολογίες, η ανθρωπότητα θα είναι σε θέση να τις χρησιμοποιήσει προς όφελος της», είπε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Huawei Ren Zhengfei κατά την διάρκεια της τεχνολογικής διάσκεψης με θέμα την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.
Τα έξυπνα προϊόντα θα μας κατακλύσουν, από ρουχισμό, ρολόγια και κινητά τηλέφωνα μέχρι έξυπνες μηχανές, εξοπλισμούς, κτίρια και πόλεις.
Η προσθήκη των ψηφιακών τεχνολογιών στην διαδικασία εκμάθησης αυξάνει την παραγωγικότητα: βοηθά στην ευκολότερη πρόσβαση στα αρχεία και επιταχύνει την διαδικασία της εκμάθησης, αυξάνοντας παράλληλα την παραγωγικότητα των μαθητών.
1.1. Τα κύρια γνωρίσματα της Βιομηχανίας 4.0 είναι: (1) η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση, (2) η τεχνολογία Blockchain, (3) το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (4) η εικονική πραγματικότητα, (5) η επαυξημένη πραγματικότητα, (6) η εικονική ή υβριδική πραγματικότητα, (7) Τα ρομπότ και συνεργατικά ρομπότ ή βιομηχανικά ρομπότ και (8) τα αυτόνομα αυτοκίνητα.
Ειδικοί όροι:
1. Τεχνητή νοημοσύνη (αγγλικά: Artificial Intelligence) και μηχανική μάθηση (αγγλικά: Machine Learning): Η τεχνητή νοημοσύνη βοηθά τον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται τα όρια του, να αναγνωρίζει διάφορα αντικείμενα και ήχους, να διαισθάνεται πράγματα, αλλά και να μαθαίνει, να προγραμματίζει και να βρίσκει λύσεις στα προβλήματα του. O Gartner περιγράφει τα έξυπνα ψηφιακά δίκτυα ως η σχέση που μπορεί να υπάρξει μεταξύ των ανθρώπων, των σχεδίων τους, του εσωτερικού τους κόσμου και των υπηρεσιών που χρησιμοποιούν. Η τεχνητή νοημοσύνη επισκιάζει όλες τις προηγούμενες τεχνολογίες για να πετύχει ψηφιακά συστήματα που να είναι δυναμικά, ευέλικτα και αυτόνομα.
Η νοημοσύνη περιλαμβάνει: τις βασικές αρχές της τεχνητής νοημοσύνης, έξυπνες εφαρμογές ανάλυσης και υπηρεσίες, πλατφόρμες και έξυπνα αντικείμενα, ψηφιακούς καθρέπτες, τεχνολογίες Cloud, πλατφόρμες συζητήσεων και βυθιστικές τεχνολογίες (immersive experience). Το έξυπνο ψηφιακό δίκτυο περιλαμβάνει την τεχνολογία Blockchain, που είναι σχεδιασμένη για ανάγνωση γεγονότων, εκτίμηση κινδύνων και για να κερδίσει την εμπιστοσύνη των χρηστών. Η Μηχανική Μάθηση είναι ένας τρόπος προστασίας πληροφορίων. Η μηχανική μάθηση δεν αγνοεί τους αλγόριθμους, αλλά κατασκευάζει αλγόριθμους ενώ ταυτόχρονα τους μελετά: αναγνώριση μοτίβων (μοτίβα) και μεθόδων στατιστικής ανάλυσης που εφαρμόζονται σε πληθώρα πραγμάτων. Οι πιο γνωστές εφαρμογές της Μηχανικής Μάθησης είναι: ο υπολογισμός της συναλλαγματικής ισοτιμίας των μετοχών, η λήψη αποφάσεων για συναλλαγές και έρευνες, διαγνώσεις στην ιατρική, ανάλυση για δημιουργία αυτόνομων αυτοκινήτων, αναγνώριση κυκλοφοριακής ροής φόρτος, ανάλυση προτιμήσεων των καταναλωτών, εξατομικευμένες διαφημίσεις και προτάσεις.
2. Η τεχνολογία Blockchain. To Blockchain έγινε ευρέως γνωστό μετά το 2009 με την εμφάνιση των ψηφιακών νομισμάτων Bitcoin. Οι Stuart Haber και W. Scott Stornetta δημιούργησαν την έννοια του Blockchain (Δίκτυο Ανταλλαγής Χρηματικών Αξιών), το οποίο αποθηκεύει πληροφορίες σε μια σειρά συστοιχιών και τις ασφαλίζει κρυπτογραφικά. Το 2009, η τεχνολογία Βlockchain προσέφερε γρήγορες λύσεις για ταχύτερες, ασφαλέστερες και αποκεντρωμένες συναλλαγές. Η τεχνολογία Blockchain έδωσε έναν άλλο αέρα στην έννοια της ‘συναλλαγής’. Υπάρχουν μερικές επιχειρήσεις που αποθηκεύουν, διαχειρίζονται και μετρούν πληροφορίες σχετικά με τις συναλλαγές που γίνονται από πελάτες τους ή από την ίδια την επιχείρηση, φανερώνοντας στην εξίσωση μόνο το θέμα της συναλλαγής, τον εντολέα, τον δικαιούχο αποκρύπτοντας οποιαδήποτε άλλη πληροφορία. Σε περίπτωση που χρειαστούν τεχνολογίες που να αποτρέπουν ένα συγκεκριμένο ποσό συναλλαγής, μόνο η κατασκευή της τεχνολογίας αυτής θα στοιχίσει. Η τεχνολογία Βlockchain επανεξετάζει την έννοια της ανταλλαγής, αποκλείοντας από αυτή την διαδικασία «τρίτους», συμπεριλαμβάνοντας μόνο τον αποστολέα (παραγωγό) και τον παραλήπτη μιας συναλλαγής.
3. Διαδίκτυο των Πραγμάτων (αγγλικά: Internet of Things) : Το Διαδίκτυο των Πραγμάτων χρησιμοποιεί τις έξυπνες μηχανές με σκοπό τον καλύτερο προσανατολισμό των χρηστών για καλύτερη απόδοση και λειτουργία του ψηφιακού οικοσυστήματος.
4. Εικονική πραγματικότητα (αγγλικά: Virtual Reality / VR). Η τεχνολογία της εικονικής πραγματικότητας μιμείται τις συναναστροφές που υπάρχουν στο περιβάλλον, φέρνοντας τους ανθρώπους πιο κοντά στην κοινή πραγματικότητα. Μέσω των οπτικών, ακουστικών και κινητικών προσομοιώσεων, η εικονική πραγματικότητα δεν μας αφήνει να απομακρυνθούμε από το πραγματικό περιβάλλον και μας επιτρέπει να γίνουμε αναπόσπαστο κομμάτι μιας εναλλακτικής πραγματικότητας και να αλληλεπιδρούμε μέσα σε αυτήν. Η τεχνολογία δημιουργεί μια άλλη όψη στον εγκέφαλο που την κάνει να μοιάζει αληθινή και εξωπραγματική. Η εικονική πραγματικότητα είναι κάτι που διδάσκεται, που διευκολύνει την πρόσβαση σε εξατομικευμένες πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο και που εξαλείφει τους περιορισμούς που υπάρχουν στην φύση. Viorel Iulian Tănase, Ruxandra Victoria Paraschiv 90 6
5. Επαυξημένη Πραγματικότητα (αγγλικά: Augmented Reality/ AR). Η επαυξημένη πραγματικότητα μοιάζει με την εικονική πραγματικότητα, αλλά δεν είναι τόσο αποτελεσματική αφού χάνεται η επαφή με το περιβάλλον. Η επαυξημένη πραγματικότητα δημιουργεί μια εναλλακτική πραγματικότητα ξεκινώντας από το πραγματικό περιβάλλον του χρήστη για να δώσει ζωή στα στοιχεία που δημιουργούνται από τον υπολογιστή.
6. Μικτή Πραγματικότητα (αγγλικά: Mixed Reality / MR) ή αλλιώς υβριδική πραγματικότητα είναι η νέα Εικονική πραγματικότητα και τεχνητή νοημοσύνη, η οποία δημιουργεί κυρίαρχους εικονικούς χώρους, μέσα στους οποίους σχεδιάζεται η φροντίδα των αντικειμένων και των ανθρώπων που βρίσκονται στον πραγματικό κόσμο, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο ένα νέο περιβάλλον και μια νέα πραγματικότητα για τους χρήστες, μέσα στην οποία τα ψηφιακά και φυσικά αντικείμενα συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν.
7. Τα ρομπότ και συνεργατικά ρομπότ ή βιομηχανικά ρομπότ (τα συνεργατικά ρομπότ δημιουργήθηκαν από θεωρητικά παιχνίδια) λειτουργούν με τεχνητή νοημοσύνη και αυτόνομα όσον αφορά τα θέματα γνώσης, αποφάσεων, μάθησης και προσαρμογής. Είναι εξοπλισμένα με αισθητήρες, τεχνολογίες και έξυπνα συστήματα που είναι συνδεδεμένα με άλλα ψηφιακά οικοσυστήματα. Χάρη στους αισθητήρες και τις λειτουργίες MLs, γνωρίζουν για την ύπαρξη των ανθρώπων, τον βαθμό της σύνδεσης μεταξύ τους, τον χώρο στον οποίο δρουν και το περιεχόμενο αυτών που βλέπουν.
8. Αυτόνομα Αυτοκίνητα. Η τεχνολογία του αυτόματου πιλότου προσφέρει στους οδηγούς ισχυρή αίσθηση αυτονομίας, αφού το αυτοκίνητο κινείται εντελώς από μόνο του.
Συμπεράσματα:
1. Η ψηφιοποίηση επανεξετάζει τεχνικές και θεωρητικές αρχές, με την οικονομία, την βιομηχανία και την κοινωνία να επηρεάζουν άνευ προηγουμένου τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε, ζούμε, συμπεριφερόμαστε και δρούμε στην κοινωνία.
2. Η επόμενη γενιά των ψηφιακών επιχειρηματικών μοντέλων και οικοσυστημάτων καθορίζεται από την τεχνητή νοημοσύνη, τις τρισδιάστατες εμπειρίες, τους ψηφιακούς καθρέπτες, την σκέψη προσανατολισμένη στα γεγονότα, και την συνεχή ασφάλεια που νιώθουν οι χρήστες.
3. Παρ’ όλη την θετική επίδραση που έχει η τεχνολογία στην οικονομία, είναι αναγκαίο να αναγνωρίσουμε και τις αρνητικές τις επιδράσεις τις στην αγορά εργασίας, τουλάχιστον τις βραχυπρόθεσμες. Οι φόβοι που επικρατούν για την επίδραση της τεχνολογίας στα επαγγέλματα δεν είναι καινούριοι. Το 1931, ο οικονομολόγος John Maynard Keynes προειδοποίησε συγκεκριμένα ότι η τεχνολογία θα σπείρει την ανεργία αφού «ο ερχομός της μείωσης του εργατικού δυναμικού έχει αυξήσει τις των προσδοκίες όσον αφορά τον ρυθμό εργασίας». Εν τέλει, αυτό αποδείχτηκε λάθος, αλλά αν ήταν σωστό; Πριν μερικά χρόνια, υπήρξαν κι άλλες συγκρουόμενες απόψεις γύρω από την αντικατάσταση των επαγγελμάτων από τους υπολογιστές, ειδικά των πιστοποιών υπάλληλων, των ταμιών και των τηλεφωνητών.
4. Οι λόγοι για τους οποίους η νέα τεχνολογική επανάσταση πιθανό να προκαλέσει περισσότερες αναταραχές από τις προηγούμενες προαναφέρθηκαν στην εισαγωγή: ταχύτητα (όλα γίνονται σε γρηγορότερους ρυθμούς από πριν), ύψος και βάθος (τόσες πολλές δραστικές αλλαγές γίνονται ταυτόχρονα), και ολοκληρωτική μετάλλαξη ολόκληρων των συστημάτων. Μέσα σε όλα αυτά, το σίγουρο είναι ένα: οι νέες τεχνολογίες θα αλλάξουν δραστικά την φύση της δουλειάς σε όλους τους τομείς και επαγγέλματα. Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα έγκειται στον βαθμό με τον οποίο η αυτοματοποίηση θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο στην εργασία. Πιο συγκεκριμένα, είναι απαραίτητο να καταλάβουμε τις δύο συγκρουόμενες συνέπειες που έχει η τεχνολογία στην εργασία. Πρώτον, υπάρχει μια ανατρεπτική συνέπεια, αφού οι τεχνολογικές διαταραχές και η αυτοματοποίηση αντικαθιστούν το ανθρώπινο δυναμικό, φέρνοντας ανεργία ή αναγκάζοντας τους εργάτες να χρησιμοποιήσουν τις δυνατότητες τους αλλού. Δεύτερον, η ανατρεπτική αυτή συνέπεια συνοδεύεται με την κεφαλαιοκρατία, σύμφωνα με την οποία η επιτακτική ανάγκη για νέα αγαθά και υπηρεσίες οδηγεί στην δημιουργία νέων επαγγελμάτων, επιχειρήσεων, ακόμα και βιομηχανιών. Ως ανθρώπινα όντα, έχουμε την εκπληκτική ικανότητα να προσαρμοζόμαστε και να είμαστε μοναδικοί. Ωστόσο, το κλειδί εδώ βρίσκεται στο πότε και σε ποιο βαθμό η κεφαλαιοκρατία θα νικήσει τον ανατρεπτικό παράγοντα και πόσο γρήγορα θα γίνει αυτό.
5. Υπάρχουν δύο αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με την επίδραση των νέων τεχνολογιών στην αγορά εργασίας: αυτοί που πιστεύουν ότι θα υπάρξει αίσιο τέλος, δηλαδή ότι οι εργάτες που θα ηττηθούν από την τεχνολογία θα βρουν νέα επαγγέλματα και ότι η τεχνολογία θα οδηγήσει σε μια νέα εποχή ευημερίας, και αυτοί που πιστεύουν ότι θα προκαλέσει ένα διαρκή κοινωνικό και πολιτικό Αρμαγεδδών οδηγώντας σε ραγδαία αύξηση της ανεργίας. Η ιστορία έχει δείξει ότι τα αποτελέσματα θα είναι κάπου στη μέση. Μια εύλογη απορία είναι: Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να έχουμε πιο θετικά αποτελέσματα και να βοηθήσουμε αυτούς που έχουν παγιδευτεί από τις αλλαγές που επέφερε η τεχνολογία; Πάντα υπήρχε η ανησυχία ότι η τεχνολογία καταστρέφει κάποια επαγγέλματα, και ότι αυτό με την σειρά του δημιουργεί νέα επαγγέλματα διαφορετικής φύσεως αλλά και ενδεχομένως σε διαφορετικούς τόπους. Ας πάρουμε για παράδειγμα τους γεωπόνους. Στις ΗΠΑ, οι άνθρωποι που εργάζονταν σε αυτόν τον τομέα στις αρχές του 19ου αιώνα αποτελούσαν το 90% όλου του εργατικού δυναμικού, ενώ σήμερα αποτελούν λιγότερο από 2%. Η μεγάλη αυτή αλλαγή ήρθε σχετικά ομαλά, αφού δεν υπήρξε μεγάλη κοινωνική διαταραχή ή ενδημική ανεργία. Οι εφαρμογές άλλαξαν δραματικά την λειτουργία του ψηφιακού οικοσυστήματος. Ξεκίνησαν για τα καλά όταν ο Στηβ Τζόμπς, ιδρυτής της Apple, άφησε ξένους προγραμματιστές να φτιάξουν εφαρμογές για τις συσκευές iPhone το 2008. Μέχρι τα μέσα του 2020, η παγκόσμια οικονομία στον τομέα των εφαρμογών μπορεί και να έχει κάνει πωλήσεις μεγαλύτερες από $125 δισεκατομμύρια, ξεπερνώντας και την κινηματογραφική βιομηχανία που προϋπήρχε εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα.
6. Μπορεί η τεχνολογία να έχει αποδιοργανώσει τον άνθρωπο, ωστόσο αυξάνει την παραγωγή αγαθών, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την οικονομία, και αυτό με την σειρά του οδηγεί σε μεγαλύτερες ανάγκες τόσο για χρήση αγαθών όσο και για χρήση υπηρεσιών. Έτσι, δημιουργούνται νέα επαγγέλματα για να ικανοποιηθούν αυτές οι ανάγκες. Μπορούμε, λοιπόν, να προβούμε στο συμπέρασμα ότι οι ανθρώπινες ανάγκες και επιθυμίες είναι αόριστες. Παρ’ όλες τις υφέσεις που μπορούν να προκύψουν ανά καιρούς, πάντα θα υπάρχει δουλειά για όλους. Τα πρώτα σημάδια υποδεικνύουν τις καινοτόμες τεχνολογίες, οι οποίες αντικαθιστούν το ανθρώπινο δυναμικό σε μερικούς τομείς και συγκεκριμένα επαγγέλματα, υπονοώντας ακόμη ότι αυτό μπορεί να συμβεί μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
7. Πολλά διαφορετικά επαγγέλματα, ειδικά αυτά που αποτελούν επαναλαμβανόμενη και μηχανική δουλειά, έχουν ήδη αυτοματοποιηθεί. Πολλά ακόμη θα ακολουθήσουν, αφού η δύναμη των υπολογιστών συνεχίζει να αυξάνεται ραγδαία. Πιο νωρίς απ’ ότι υπολογίζουμε, μπορεί διαφορετικές ιδιότητες, όπως δικηγόροι, οικονομολόγοι, γιατροί, δημοσιογράφοι, λογιστές, ασφαλιστές ή βιβλιοθηκάριοι να γίνουν μερικώς ή και τελείως αυτοματοποιημένες. Μέχρι τώρα, έχουμε την εξής απόδειξη: η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση φαίνεται να έχει δημιουργήσει λιγότερα επαγγέλματα σε καινούριους τομείς απ’ ότι οι προηγούμενες Βιομηχανικές Επαναστάσεις. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Oxford Martin Program σχετικά με την Τεχνολογία και την Εργοδότηση, μόνο το 0.5% του εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ εργάζεται σε βιομηχανίες που δεν υπήρχαν από τις αρχές του αιώνα- ποσοστό που είναι συντριπτικά χαμηλότερο από το 8% των νέων τομέων που δημιουργήθηκαν το 1980 και το 4.5% των νέων επαγγελμάτων που εμφανίστηκαν την δεκαετία του 90’. Αυτό επιβεβαιώνεται από την πρόσφατη Οικονομική Απογραφή των ΗΠΑ, η οποία υπογραμμίζει την σύνδεση της τεχνολογίας με την ανεργία. Φανερώνει ότι οι καινοτομίες στον τομέα της Πληροφορικής και άλλες τεχνολογίες τείνουν να αυξάνουν την παραγωγή αντικαθιστώντας τους εκάστοτε εργάτες, αντί να φτιάχνουν νέα προϊόντα που απαιτούν περισσότερο ανθρώπινο δυναμικό για την παραγωγή τους. Δύο ερευνητές του Two Oxford Martin School, ο οικονομολόγος Carl Benedikt Frey και ο ειδικός στην μηχανική μάθηση Michael Osborne, μέτρησαν την πιθανή επίδραση που μπορεί να έχουν οι τεχνολογικές καινοτομίες στην ανεργία, κατατάσσοντας σε λίστα 702 διαφορετικά επαγγέλματα ανάλογα με την πιθανότητα που υπάρχει να γίνουν αυτοματοποιημένα, από τα λιγότερο πιθανά (το ‘0’ αναφέρεται σε αυτά που δεν τρέχουν κίνδυνο), μέχρι τα περισσότερο πιθανά (το ‘1’ αναφέρεται σε αυτά που τρέχουν τον κίνδυνο να αντικατασταθούν από υπολογιστή κάθε είδους). Μπορούν να εργοδοτηθούν περισσότεροι άνθρωποι σε επαγγέλματα με μεγαλύτερο εισόδημα και πιο δημιουργικά επαγγέλματα, αλλά θα γίνουν πολύ λιγότεροι αυτοί που θα εργοδοτηθούν σε συνήθεις θέσεις και σε επαγγέλματα μεσαίου εισοδήματος.
1.2. Μπορούμε επίσης να ισχυριστούμε ότι υπάρχουν μερικά εμφανείς πλεονεκτήματα της Βιομηχανίας 4.0 στον τομέα της εργασίας:
Οι τεχνολογίες παραγωγής της Βιομηχανίας 4.0 έχουν την δυνατότητα να τροποποιήσουν παντελώς την αλυσίδα παραγωγής. Τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την ψηφιοποίηση, δηλαδή η αποτελεσματικότητα στην παραγωγή και η ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, είναι σημαντικά.
Αυξημένα κέρδη
Σύμφωνα με την έρευνα της PwC (https://i4-0-self-assessment.pwc.nl/i40/study.pdf) τα ψηφιοποιημένα προϊόντα και υπηρεσίας φέρνουν επιπλέον εισόδημα μεγαλύτερο των €110 δισεκατομμυρίων τον χρόνο στην Ευρώπη. Οι εταιρείες που αξιοποιούν τα ψηφιοποιημένα προϊόντα και υπηρεσίες έχουν σημειώσει δραματική άνοδο τα τελευταία χρόνια. Σχεδόν 50% των επιχειρήσεων που τείνουν προς την αξιοποίηση της Βιομηχανίας 4.0 υπολογίζεται να διπλασιάσουν τα κέρδη τους στα επόμενα 5 χρόνια. Επιπλέον, μία στις πέντε επιχειρήσεις υπολογίζουν 20% αύξηση στις Πωλήσεις.
Με την βοήθεια της ανάλυσης υπέρογκων δεδομένων , οι εταιρείες μπορούν επίσης να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες των πελατών τους. Οι καινούριες πληροφορίες που τους δίνονται μπορούν να τους βοηθήσουν να αναπτύξουν τα προϊόντα τους και να έρθουν πιο κοντά στους πελάτες τους.
Αυξημένη αποδοτικότητα και παραγωγικότητα
Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο OECD.org από McKinsey & Company (http://www.oecd.org/dev/Digital-in-industry-From-buzzword-to-value-creation.pdf) υπολογίζει ότι η τάση προς την αυτοματοποίηση και την ψηφιοποίηση μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα σε τεχνικά επαγγέλματα από 45% μέχρι και 55%. Το Διαδίκτυο των Πραγμάτων έχει ήδη αξιοποιηθεί από κολοσσούς όπως την Siemens, Airbus, Cisco και πολλές άλλες εταιρείες, οι οποίες μπορούν τώρα να δημιουργήσουν πιο εξελιγμένα συστήματα των συσκευών που φτιάχνουν οι προμηθευτές τους. Τα κύρια προϊόντα τους επιτρέπουν αδιάλειπτη, γρήγορη και ασφαλή συνδεσιμότητα μεταξύ των διαφορετικών πλατφόρμων και ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ διαφορετικών συστημάτων των Βιομηχανικών Διαδικτύων των Πραγμάτων (αγγλικά IioT/ Industrial Internet of Things).
Ομάδες από ανθρωπο-ρομπότ εμφανίζονται όλο και πιο πολύ στα σημερινά εργοστάσια. Η νέα γενιά ρομπότ μπορεί να βοηθήσει τους κατασκευαστές να αυτοματοποιήσουν μέρος της διαδικασίας παραγωγής με σκοπό τα προϊόντα να φτάσουν στην αγορά πιο γρήγορα. Η τεχνολογική ανασκόπηση από το MIT (https://www.technologyreview.com/s/530696/how-human-robot-teamwork-will-upend-manufacturing/) υπολογίζει ότι η συνεργασία με τα ρομπότ θα μειώσει τον χρόνο παραγωγής από τους εργάτες κατά 85%.
Βελτιωμένη διαδικασία εφοδιασμού/ικανοποίησης πελατειακών αναγκών
Οι λύσεις διαχείρισης αποθεμάτων με την χρήση της τεχνολογίας Cloud διευκολύνουν την επαφή με τους προμηθευτές. Αντί να τα κάνετε όλα μόνοι σας, μπορείτε να προβείτε σε συναλλαγές και να είστε βέβαιοι ότι όσες εταιρείες έχουν εφαρμόσει τις τεχνολογίες που ανήκουν στην Βιομηχανία 4.0, έχουν πετύχει τα εξής:
- Ανταλλακτικά υψηλής ποιότητας
- Αυξημένος χρόνος λειτουργίας προϊόντων με μειωμένο ρίσκο
- Καλύτερη εξυπηρέτηση πελατών
Συνδυάζοντας την τακτική διαχείρισης αποθεμάτων με την λύση της ανάλυσης μεγάλων όγκων δεδομένων, θα αυξηθεί η ζήτηση των προϊόντων και υπηρεσιών κατά τουλάχιστον 85%. Θα μπορούσε επίσης να εφαρμοστεί βελτιστοποίηση της αλυσίδας ανεφοδιασμού σε πραγματικό χρόνο και να βρεθούν ευκολότερα τα πιθανά προβλήματα και να επιτευχθεί πρόοδος.
1.3. Η επιπτώσεις της βιομηχανίας 4.0 στην εκπαίδευση
Η ψηφιοποίηση έχει ξεκινήσει, με την επέλαση της Πληροφορικής να είναι ασταμάτητη. Και φυσικά αυτό μπορεί να επηρεάσει και άλλες πτυχές της κοινωνίας. Ήδη βλέπουμε δραματικές αλλαγές στην εκπαίδευση.
Τα τελευταία 50 χρόνια, οι μηχανές έχουν αντικαταστήσει τα επαγγέλματα, με ένα μεγάλο αριθμό ατόμων να χάνουν την δουλειά τους λόγω της ύπαρξης συγκεκριμένων λογισμικών προγραμμάτων, τα οποία κάνουν την ίδια δουλειά που κάνουν 3 άνθρωποι πιο γρήγορα και σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Τι θα γίνει με όλους αυτούς τους ανθρώπους; Υπάρχει χώρος γι’ αυτούς στην κοινωνία; Γίνονται αμέτοχοι πολίτες και χωρίς επάγγελμα. Τι θα κάνουμε με όλους αυτούς τους άνεργους; Σε ποιο σημείο χωρίζεται ο κόσμος; Ποιο μέρος της κοινωνίας ανήκει στις μηχανές και ποιο στους ανθρώπους; Αυτή είναι η πραγματικότητα. Η δουλειά κάνει τον άνθρωπο. Αν ο άνθρωπος δεν έχει με τι να ασχοληθεί, τότε ποια η χρησιμότητα του στην κοινωνία;
Ίσως αυτό να οδήγησε την αύξηση της βίας; Τα τελευταία 50 χρόνια η Πληροφορική και η ψηφιοποίηση έχουν επιφέρει τεράστιες αλλαγές, ωστόσο απ’ ότι φαίνεται αυτές οι αλλαγές δεν συνάδουν με τις αλλαγές στην κοινωνία. Οι επιπτώσεις από τις δραματικές αλλαγές στην κοινωνία δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί (ανεργία, αναταραχές και διαμαρτυρίες στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο, κατάθλιψη, αύξηση της βίας, αύξηση των διαζυγίων, η μοναξιά που έγινε φαινόμενο, αύξηση των περιπτώσεων αυτοκτονίας, αποξένωση των ανθρώπων, φτώχεια, μετανάστευση κλπ.). Μια εύλογη απορία είναι ποιες ειδικότητες θα μπορούν να έχουν οι άνθρωποι στο μέλλον, και για ποια επαγγέλματα θα μπορούν να εκπαιδευτούν ηλεκτρονικά οι ενήλικες στο μέλλον;
Το Πανεπιστήμιο του Ντάραμ εξήγαγε μια έρευνα για τις μεθόδους διδασκαλίας υποστηρίζοντας ότι δεν θα έπρεπε να αντικατασταθούν με την χρήση ψηφιακών τεχνολογιών. Τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται όταν οι μαθητές χρησιμοποιούν την τεχνολογία σε συγκεκριμένα χρονικά σημεία. Σύμφωνα με την έρευνα, αν οι φοιτητές κάνουν πολλή χρήση της τεχνολογίας, αυτή μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ταχύτητα γνωστικής επεξεργασίας. Επιπλέον, αυτό παρακινεί τους φοιτητές να ψάξουν σε διάφορες ιστοσελίδες για να βρουν μια απάντηση δια μέσου της εύκολης οδού, αντί να προσπαθήσουν να κάνουν μια λεπτομερή έρευνα. Επομένως προωθεί κακές συνήθειες μελέτης.
Οι νέες τεχνολογίες δεν επηρεάζουν μόνο τους μαθητές, αλλά και τους καθηγητές. Δεν είναι όλοι οι καθηγητές εκπαιδευμένοι και αρμόδιοι για να χρησιμοποιήσουν με επιτυχία τις τεχνολογίες. Απαιτείται χρόνος για να αλλάξουν τις κλασσικές μεθόδους διδασκαλίας τους. Συχνά επίσης, μπορούν να προκύψουν προβλήματα συνδεσιμότητας στο Διαδίκτυο, προκαλώντας δυσκολίες στην εκμάθηση αλλά και στην διδασκαλία.
Ωστόσο, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο να θυμάστε ότι η τεχνολογία θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο και όχι να θεωρείται μια εναλλακτική λύση για την διδασκαλία από τον καθηγητή στην τάξη. Είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσετε αυτά τα εργαλεία υπεύθυνα και να αποφύγετε την υπερβολική τους χρήση. Το ίδιο ισχύει και για την τεχνολογία που χρησιμοποιείται στην βιομηχανία. Αν το εργατικό δυναμικό γαλουχηθεί με τα απαραίτητα προσόντα για χρήση της τεχνολογίας, θα υπάρξουν τεράστιες αλλαγές στην κοινωνία.
Δραστηριότητες: